---

Naukowcy badaja szkielet Pulaskiego w celu ustalenia plci
polsko-amerykanskiego bohatera

Tajemnica Pulaskiego

Opr. Michal Kucharski ("Bialy Orzel," April 4, 2008, p. 1, 16-17)
(na podstawie pracy dr. Jacka Pinkowskiego)

Kazimierz Pulaski, bohater narodowy Polski i Ameryki, zostal smiertelnie ranny w bitwie pod Savannah 9 pazdziernika 1779 roku. Jak jednak dowodza badania, które prowadzil dr Jack Pinkowski, historia bohaterskiego generala pelna jest mitów i nieprawdy. Naukowiec - na podstawie badan przeprowadzonych po ekshumacji szczatków Kazimierza Pulaskiego wydobytych spod pomnika jego pamieci w Savannah - udowadnia, ze mitem bylo przekonanie o rzekomym morskim pogrzebie slynnego wojskowego. Dowodzi tez, ze Pulaski, z uwagi na cechy swojej cielesnosci, mógl byc kobieta o znacznym przeroscie hormonów meskich.

Tajemnica i odkrycie

W 1996 roku naukowcy mieli pierwsza okazje do odkrycia i zbadania tozsamosci czlowieka pochowanego w 1853 roku pod pomnikiem postawionym na jego czesc. Stalo sie tak z powodu zniszczenia pomnika, pod którym wedle przekazów pochowano Pulaskiego, pomimo istniejacych przekazów o tym, ze ceremonia pogrzebu generala odbyla sie na morzu. Sprawozdanie, sporzadzone na podstawie szczatków odnalezionych pod pomnikiem, bylo tajne przez przeszlo dziesiec lat. Wnioski te zostaly jednak opublikowane w 2007 roku. Do tej pory oficjalnie wspomniano jedynie, ze zebrane dowody sugeruja, iz odnalezione szczatki uniemozliwiaja identyfikacje ciala i nie pozwalaja na pozyskanie materialu DNA. Zdaniem Pinkowskiego przeoczono jednak przytlaczajace i fizyczne dowody potwierdzajace, ze Pulaski zostal faktycznie pogrzebany w Savannah.

Zdaniem cytowanego naukowca, historia Pulaskiego byla przez cale wieki mylnie interpretowana. Pierwsza biograficzna pomylka dotyczy juz samej daty urodzin. Od czasu najwczesniejszych badan istnialy na ten temat sprzecznosci pomiedzy najbardziej godnymi zaufania zródlami.

"Polski Slownik Biograficzny" okresla date narodzin Pulaskiego jako 4 marca 1746 roku. Katolicka Encyklopedia mówi o 4 marca 1748 roku, za miejsce okreslajac miejscowosc Winiary. Z kolei Encyklopedia Kolumbia przypisuje miejsce narodzin Pulaskiego jako Podolie. Natomiast dwaj polscy badacze, Wladyslaw Rudzinski i ks. Stanislaw Makarewicz, kazdy niezaleznie od siebie, odnalezli zapisy chrzcielne I date narodzin Pulaskiego jako 6 marzec 1745 r. w Warszawie.

Zapisy o narodzinach Pulaskiego zachowaly sie w archiwum kosciola Swietego Krzyza w Warszawie. Ich kopie dostepne sa na stronie internetowej Instytutu Pinkowskiego (see birth record on http://www.poles.org).

Zapisy te stwierdzaja, ze chrzest Pulaskiego mial miejsce w domu Pulaskich (a nie w kosciele, co bylo ówczesnie najczestszym obyczajem), a niemowle cierpialo na schorzenie nazwane dawniej debilizmem ("debilitatis causam"). 0jciec Kazimierza, Józef Pulaski, byl natomiast czlonkiem polskiego parlamentu i znanym prawnikiem; pelnil m.in. funkcje starosty wareckiego.

Dowody spod pomnika

Jak stwierdza Pinkowski, odnalezione pod wspomnianym pomnikiem cialo nalezalo do Kazimierza Pulaskiego. Swiadczyc ma o nin stan odnalezionego szkieletu ludzkiego oraz charakterystyczne dla zyciorysu generala kontuzje i urazy, jakich doznal on podczas swego pelnego walk i wojen zywota. Naukowe badanie szczatków znalezionych pod pomnikiem w Savannah byly prowadzone przez zespól wyspecjalizowanych lekarzy patologów oraz specjalistów z dziedziny ekshumacji zwlok. Odnaleziono m.in. slady erozji na zakonczeniach kregów i lokci, jak równiez w okolicy piet tylu czaszki. Zdaniem naukowców stanowilo to dowód na to, ze wczesniej cialo pochowane zostalo w trumnie. Fakt ten zgodny jest z historycznymi relacjami na temat losów ciala Kazimierza Pulaskiego mówiacymi, ze general zostal pochowany w drewnianej trumnie, która zlozono w piaszczystej glebie (dowody wskazuja, ze general spoczal w grobie w miejscowosci Greenwich, a jego pochówek byl scisle strzezona tajemnica, bowiem obawiano sie mozliwosci spladrowania grobu, a takze okradzenia i zbezczeszczenia zwlok.

Dopiero w 1853 roku cialo przeniesione zostalo do miejsca, w którym rozpoczely sie wspomniane badania naukowe.

W okresie przenosin szczatków generala jego resztki byly trzymane przez osiem miesiecy w college'u medycznym, a miejscowi lekarze konkludowali, ze zawartosc grobu w Greenwich odpowiadala opisowi mezczyzny w wieku Pulaskiego (w chwili smierci mial 34 lata) oraz jego wzrostowi. Woda przedostajaca sie w glab pomnika poczynila szereg zniszczen zawartosci grobowca, ale odnotowano istnienie pokrytej rdza metalowej plakietki z napisem "Brygadier Cassimer Pulaski". Stwierdzono takze, ze szczatki pasuja do ogólnego opisu i znanych portretów Pulaskiego.

Zmudne badania

Wedlug Jacka Pinkowskiego cechy czaszki z grobowca wskazuja, ze ów czlowiek byl Europejczykiem, natomiast inne jej elementy potwierdzaja zgodnosc z opisem wygladu Pulaskiego. Odbarwienia w kosci pod lewym okiem stanowia dowód na guz lub wade kosci, a - jak dowodzi naukowiec - portrety Pulaskiego przedstawiaja ciemne miejsce pod lewym okiem. Sliady na czaszce swiadcza tez o innych urazach, m.in. zranieniu okolicy czula, które Pulaski odniósl w kampanii przeciw Rosjanom. Inna niezwykla ceche czaszki potwierdzil rentgenolog. Obszar umiejscowienia gruczolu przysadkowego (odpowiadajacego za produkcje hormonów) byl znacznie wiekszy niz normalnie. Czaszka miala tez odchylona przegrode nosowa, a takze slady urazów kosci nosa, wkleslosci oka i kosci policzka. Wszystkie te miejsca wskazuja na liczne zranienia i sa typowe dla ran poniesionych w walce.

Inne slady na kosccu dostarczaja kolejnych dowodów na autentycznosc szczatków Pulaskiego. Pinkowski przedstawia m.in. dowody na doznanie kontuzji reki (znanych z relacji historycznych o zyciu Pulaskiego), a takze na odksztalcenia na kregoslupie i kosci ogonowej, charakterystyczne dla ludzi czesto jezdzacych konno. Takze lopatki - zdaniem cytowanego badacza - pokazuja rozwiniety artretyzm, a te cechy wskazuja czeste przyjmowanie pozycji z podniesiona reka, charakterystycznej szczególnie dla jezdsców konnych.

Pulaski byl... kobieta,?

Zgodnie z relacja Pinkowskiego I pomimo szczególowych badan, nie udalo sie ostatecznie potwierdzic autentycznosci szczatków spod pomnika w Savannah wzgledem zawartosci ich materialu genetycznego. Poczynione zostaly próby porównania i identyfikacji DNA odnalezionego w Ameryce ciala z materialem DNA czlonków rodziny Pulaskiego z Polski, lecz z uwagi na stan zwlok z Savannah oraz fakt, ze byly one przenoszone z miejsca na miejsce, nie udalo sie ostatecznie potwierdzic zgodnosci materialu genetycznego. Byc moze rozwijajace sie technologie w tej dziedzinie pozwola kiedys na wiazaca identyfikacje.

Okazuje sie jednak, ze - wedle materialów zgromadzonych przez Pinkowskiego - cechy odnalezionego ciala wskazujawyrasnic na plec zenska osoby pochowanej w Savannah.

Swiadczyc ma o tym ksztalt kosci miednicowej, wielkosc i ksztalt czaszki, a takze ogólny zarys sylwetki (Pulaskiego opisywano jako niezwykle zgrabnego i smuklego mezczyzne). Najwazniejszym jednak elementem - jak informuje Jack Pinkowski - wskazujacym na plec zenska pochowanej osoby jest wielkosc wspomnianego juz gruczolu przysadkowego, dpowiedzialnego za produkcje hormonów, które to z kolei decyduja o przynaleznosci plciowej danego osobnika pod wzgledem mentalnym i rozwojowym. Antropolodzy i doktorzy medycyny badajacy szczatki byli zgodni co do tego, ze identyfikujacne cechy zenskiego szkieletu.

Pytania o plec

Ludzka seksualnosc jest najczesciej postrzegana jako dwie odmienne kategorie: albo mezczyzny, albo kobiety. Wielu ludzi nie spelnia jednakiej dychotomii. Od jednego do dwóch procent istot ludzkich cechuje biologiczna i seksualna dwuznacznosc. Oznacza to, ze takie osoby fizycznie nie moga zostac sklasyfikowane jako pici meskiej lub zenskiej - przekonuje Pinkowski. Podkresla równiez, ze to zjawisko bylo znane juz przed wieloma wiekami i zostalo opisane m.in. przez starozytnego filozofa Platona.

Od czasów sredniowiecza w Europie o dziedzicznosci ziemi i stanowisk decydowalo posiadanie potomka meskiego. Jak dowodzi Pinkowski, w rodzinie Pulaskiego jego rodzenstwo stanowily same siostry, co moglo znacznie zachwiac dziedzicznymi prawami rodu odnosnie do posiadania ziemi. W zwiazku z tym - jak zauwaza badacz - rodzice mogli "przydzielic" plec swemu dziecku, bez wzgledu na uwarunkowania biologiczne. W konsekwencji prawdziwa tozsamosc danego czlowieka mialaby konotacje zarówno w sferze biologicznej, jak i spolecznej. W przypadku Pulaskiego wiemy, ze on zostal ochrzczony w domu z powodu jakiegos debilitatis causam, który nie zostal doszczególowiony w zapisach koscielnych. Tak wiec calkiem mozliwe jest to, ze poczyniono tak dlatego, aby ukryc prawdziwa plciowosc dziecka i zataic fakt, ze byla to dziewczynka.

Czy nadejdzie kiedys dzien, w którym wyniki opisywanych badan i hipotez zostana oficjalnie potwierdzone? Pozostaje tylko miec nadzieje, ze faktycznie dowiemy sie kiedys prawdy o losach dzielnego Kazimierza Pulaskiego, bohatera narodowego Polski i Stanów Zjednoczonych.

---

Dr Jack Pinkowski

Autor pracy badawczej na temat Kazimierza Pulaskiego, jest zalozycielem Instytutu Polityki Rzadowej i Publicznej (IGPP - Institute of Government and Public Policy) dzialajacego przy Nova Southeastern University (NSU) w Fort Lauderdale na Florydzie. Instytut prowadzi dzialania na rzecz wspólpracy srodowisk naukowych z osrodkami decyzyjnymi w sferze polityki na poziomie rzadowym i samorzadowym, a do jego zadan naleza m.in. badania i konsultacje z organizacjami sektora publicznego. Dr Pinkowski jest glównym pracownikiem naukowym Instytutu i wspóltworzy wiele projektów nakierowanych na rozwój spolecznych oraz prywatna inicjatywe gospodarcza,

Dr Pinkowski jest równiez aktywnie zwiazany z rozwojem programów dotyczacych funkcjonowania administracji publicznej, pracami nad teoria organizacji, a takze dotyczacymi globalizacji i swiatowego rozwoju gospodarczego. Zainteresowania badawcze dr Pinkowskiego koncentruja sie tez na zagadnieniach miedzynarodowych, zarówno w sferze polityki, jak i gospodarki.

---